دیسک کمر و روش های درمان آن

دردها و مشکلات مربوط به ستون فقرات و دیسک کمر از شایع ترین عارضه های است که امروزه افرادی زیادی در سرتاسر دنیا به آن دچار میشوند .ماهیت فعالیت های روزمره افراد ، ضعف عضلات و افزایش سن از اصلی ترین دلایل بروز چنین مشکلاتی است که بر اثر نشستن های طولانی مدت در پشت میز و عدم تحرک ، ایستادن های خیلی زیاد و بلند کردن اجسام سنگین به وجود می آید. بسیای از افراد درمان با روش های غیر جراحی را بر جراحی های ستون فقرات ترجیح می دهند ، با توجه به پیشرفت تجهیزات پزشکی اثراگذاری به بافت ها های زیرین پوست بدون عمل های جراجی و تحریک پذیری آنها جهت بازسازی و ترمیم سلول ها و بافت های آسیب دیده فراهم آمده است .امروزه با بهره مندی از تجهیزات مدرن و متد های درمانی موجود در مراکز درمانی فیزیوتراپی انواع صدمات و آسیب های ستون فقرات و دیسک کمر با روش های غیر تهاجمی و بدون عارضه قابل درمان هستند .

دیسک کمر چیست 

میان هر دو مهره در ستون فقرات انسان  یک دیسک بین مهره ای قرار دارد که بافت اصلی تشکیل دهنده آن مایع آب است.دیسک بین مهره ای وظیفه تحمل فشار به ستون فقرات را مانند یک کمک فنر بر عهده دارد و ستون فقرات را از ضربات و فشارهای  وارده محافظت میکند . ساختار ظاهری  دیسک ها زمانی که نیرو و یا فشاری به آنها وارد نمی‌گردد کروی شکل است و در زمان اعمال فشار با جذب نیروی وارده به بیضوی شکل تغییر پیدا میکنند و فشار وارده را به ستون فقرات دفع میکنند . در صورتی که فشار و نیروی وارده بر دیسک و ستون فقرات بیش از حد توان آن باشد موجب حرکت دیسک به سمت عقب شده و مشکلاتی را برای فرد ایجاد میکند، پارگی دیسک و تخلیه مایع موجود در داخل آن هم از دیگر مشکلاتی است که برای افراد ممکن است ایجاد شود .33 مهره در ستون فقرات انسان وجود دارد که سهم ناحیه کمر 5 مهره است که 5 دیسک بین مهره ای مابین آنها قرار دارد . اگر بنا به هر علتی این دیسک ها از ناحیه عقب خود دچار فتق یا بیرون زدگی و یا عاضه های دیگر شوند ، سبب بروز درد و ناراحتی در این ناحیه می شوند که به این بیماری دیسک کمر گفته می شود .

آسیب های وارده به ناحیه دیسک شکل های مختلفی دارد که از فتق ، تحدب یا بیرون زدگی و انحطاط دیسک از شایع ترین آنها می‌توان نام برد ، در زیر به طور مختصر به بررسی مشکلات فوق و دلایل بروز آنها میپردازیم .

فتق دیسک

ضربات شدید خارجی که بیشتر از حد تحمل دیسک های بین مهره ای باشد می‌تواند صدماتی را به آنها وارد کند که موجب عقب رفتن دیسک ها از حالت طبیعی خود ، ترک خوردگی و یا ایجاد پارگی های ریزی در پوسته بیرونی آنها شود . افزایش سن نیز یکی دیگر از عوامل بروز عارضه های دیسکی افراد است . با افزایش سن مایع موجود در دیسک ها کمتر شده و شرایط را برای آسیب های موجود فراهم میاورد . چاقی و مشاغل پر فشار جسمی (بلند کردن اجسام و هل دادن و خم شدن های متعدد در طول روز) از دیگر عوامل ایجاد مشکلات ستون فقرات در افراد است ،عارضه فتق دیسک میتواند بسیار دردناک و برای بیمار غیر قابل تحمل شود ، احساس درد در ناحیه پایینی کمر ، احساس ضعف و درد در دست و پاها ، بی حسی یا سوزن سوزن شدن بخشی از بدن از نشانه های فتق دیسک است که ممکن در بیمارن مشاهده شود . امروزه در کنار جراحی های دیسک روش های غیر تهاجمی با استفاده از فیزیوتراپی برای درمان مشکلات ستون فقرات و دیسک برای بهبود بیماران در مراکز درمانی مورد استفاده واقع میشود .

حدب یا بیرون زدگی دیسک

در تحدب دیسک دیواره بیرونی دیسک سالم است اما لایه بیرونی آن تضعیف شده و هسته داخلی دیسک به سمت ناحیه ضعیف شده حرکت میکند و برآمدگی و حالت بیرون زدگی را به وجود می آوردند ، مطالعات نشان داده نیمی از افراد با افزایش سن تا حدی دچار این نوع عارضه میشوند که ممکن است بدون هیچ گونه احساس درد و ناراحتی در بدن افراد وجود داشته باشد .

انحطاط یا دژنراسیون دیسک (پیری دیسک)

با افزایش سن ساختار سلولی کل بدن دچار تغییر و تحولاتی میشود که تغییرات در ساختتار دیسک های بین مهره ای نیز جزئی از آن است . ارتفاع سطح مایع دیسک ها و و دیواره های بیرونی آن و تغییرات ساختاری و سلولی دیگر را که به علت افزایش سن پدید آمده است را انحطاط یا دژنراسیون دیسک می‌گویند .

روش های درمان دیسک کمر

در مراحل اول درمان دیسک بیمار باید فعالیت های روازنه خود را محدود و یا در صورت لزوم متوقف کند و مدت زمانی را به استراحت مطلق بپردازد . پس از آن به انجام فعالیت های روزانه و نرمش های مناسب زیر نظر پزشک معالج خود و یا فیزیوتراپیست بپردازد .
از گام های آغازین درمان ناراحتی های ستون فقرات و دیسک کمر انجام ورزش های مناسب است تقویت عضلات کمر میتواند تا بخشی زیادی در بهبود دردهای کمر و ستون فقرات تاثیر گذار باشد . البته بسیار حائز اهمیت است که این نرمش ها زیر نظر پزشک متخصص و یا فیزویتراپیست انجام گیرد چرا که با انجام حرکات ورزشی نامناسب ممکن است درد های ناشی از بیمارهای دیسک کمر شدت یابد .
جراحی های دیسک کمر نیز در حدود 10 درصد بیماران که به درمان های غیر جراحی پاسخ نمیدهند مورد استفاده قرار میگیرد ، بسته به شدت بیماری و وضعیت جسمانی بیمار درمان های جراحی متعددی وجود دارد که با آزمایشات بالینی و تصویربرداری های پزشکی و با توجه به نظر متخصص نوع جراحی انتخاب می‌شود.
فعالیت های ناسالم روزانه و بلند کردن اجسام سنگین و خم شدن های متعدد از جدی ترین عوامل بروز بیماری های دیسک کمر است . اصلاح الگوی زندگی و شغلی افراد و همچنین ورزش و تقویت عضلات کمر میتواند احتمال بروز بیماری های دیسک کمر را در افراد کمتر کند.
روش های درمانی فیزیوتراپی برای درمان مشکلات ستون فقرات مورد استفاده قرار میگیرد که درصد بالایی از بهبودی و تسریع درمان های عارضه های موجود در ستون فقرات را در پی دارد . فیزیوتراپیست به بیمار کمک میکند تا با انجام فعالیت های ورزشی مناسب عضلاتی که با تضعیف آنها بیماری به وجود آمده را تقویت کند و با روش های فیزیوتراپی گرمادهی و تحریک سلول ها و بافت های آسیب دیده با استفاده از دستگاه های مدرن فیزیوتراپی به بهبود بیماری فرد کمک نماید .